اختلال اضطراب جدایی separation anxiety disorder

 اختلال اضطراب جدایی یکی از رایج ترین اختالالت روانی در بین کودکان و نوجوانان است و علائم مکرر گزارش شده آن شامل پریشانی مربوط به جدایی، اجتناب از تنها ماندن یا بدون بزرگسال بودن در هر مکانی و پریشانی هنگام خواب دور از مراقبان یا خانه است. اضطراب جدایی زمانی است که کسی از جدا شدن یا از دست دادن یک شخص یا دیگر افراد دلبستگی مانند والدین، همسر یا حیوان خانگی می ترسد. اضطراب جدایی می تواند باعث ناراحتی و اختلال در عملکرد اجتماعی، شغلی یا سایر زمینه ها شود. این با اضطراب جدایی عادی که کودکان خردسال تجربه می کنند متفاوت است، که معمولاً با گذشت زمان آسان تر می شود. تفاوت اصلی بین اضطراب جدایی عادی و اختلال اضطراب جدایی در شدت ترس های فرد است و اینکه آیا این ترس ها او را از فعالیت های عادی باز می دارد. کودکان مبتلا به اختلال اضطراب جدایی ممکن است فقط از فکر دور شدن از شکل دلبستگی خود تحریک شوند و ممکن است از بیماری شکایت کنند تا از بازی با دوستان یا رفتن به مدرسه خودداری کنند. اختلال اضطراب جدایی از کودکی آغاز میشود و ممکن است تا اواسط نوجوانی نیز ادامه پیدا کند، مشکلات خواب، استرس در محیط های اجتماعی و آموزشی و انواع علائم جسمی که کیفیت زندگی را پایین جمله نگرانی بی دلیل آورد را به همراه داشته باشد. (هو و همکاران، 2020). کودکان در دامنه سنی 5 تا 8 سال علائم بیشتری از کودکان 9 تا 12 سال را از خود نشان میدهند. اختلال اضطراب جدايي ممكن است تشخيصهاي روانپزشکی ديگري را نيز همچون اختلال آسيمگي و افسردگي بگيرند. کودکان مبتلا به اختلال اضطراب جدایی در مورد جدایی از خانه یا مراقبت کنندگان، اضطراب شدید دارند. حتی تصور جدایی نیز موجب اضطراب شدید میشود. کودکان مبتلا به این اختلال در موقعیت هایی که از شخصیت های دلبسته خود جدا خواهند شد، اجتناب میکنند.

همچنین اضطراب جدایی با اضطراب اجتماعی نیز متفاوت است. با وجود اینکه هر دو از انواع اختلالات اضطرابی هستند، اما ویژگی ها و علل متفاوتی دارند. افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی ممکن است زمانی که تنها یا با افراد آشنا هستند مشکلی نداشته باشند، اما ممکن است زمانی که در مقابل غریبه‌ها قرار می‌گیرند یا مجبور به انجام وظیفه‌ای تحت نظارت هستند، بسیار مضطرب باشند.

ملاک های تشخیصی اختلال اضطراب جدایی در کودکان:

اکراه یا امتناع از رفتن به مدرسه، دور شدن از خانه یا جای دیگر

بی میلی یا امتناع مداوم در خوابیدن بدون والدین

نشانه هایی مثل دل درد، سردرد،تهوع و استفراغ وقتی جدا از اشخاص دلبسته باشند.

این ترس حداقل 4 هفته در کودکان و 6ماه یا بیشتر در نوجوانان ادامه یابد.

این اختلال در عملکردهای اجتماعی، تحصیلی یا کاری شخص تاثیر منفی گذاشته باشد.

برخی از علل احتمالی اختلال اضطراب جدایی عبارتند از

یک رویداد آسیب زا در زندگی فرد مانند مرگ یکی از عزیزان، تغییر به مدرسه جدید، نقل مکان به مکان جدید، طلاق والدین و غیره.

سابقه خانوادگی اختلالات روانی

اختلالات اضطرابی مانند حملات پانیک، اختلال اضطراب اجتماعی، فوبیا و غیره.

فرزندپروری سهل گیر یا خانواده بیش از حد محافظت کننده

در ارتباط با علل و عوامل اثرگذار بر اختلال اضطراب جدایی، برخی از صاحبنظران معتقد هستند که خانواده و به خصوص ویژگی‌های شخصیتی و روانی مادر یکی از عوامل مهمی است که باید مورد مطالعه قرار گیرد. (لیم و بون، 2019) حساس بودن و پاسخ دهی در دسترس بودن مادر با فرآیند کیفیت روابط موضوعی فرزندان با دیگران در تعامل اند و ارتباط مثبت با کدیگر دارد. با کاهش نشانه های اضطرابی و در مقابل تعارض و سردرگمی مادر در برابر کودک با نشانه های اضراب جدایی همراه است. (وایت و وین، 2015). مادر مضطرب، مهار بیش از حد و طرد عاطفی کودک با افزایش نشانه های اضطرابی کودک همراه است. (آلپرت، 2014)

راه های پیشنهادی درمانی

خانواده درمانی، که شامل کار با اعضای خانواده برای بهبود ارتباطات و حمایت از فرد مبتلا به اختلال اضطراب جدایی است.

مداخلات مبتنی بر مدرسه، که شامل همکاری با معلمان و کارکنان مدرسه برای کمک به فرد مبتلا به اختلال اضطراب جدایی برای سازگاری با محیط مدرسه و کاهش غیبت است.

برای درمان ترس ها و اضطراب ها در کودکان از روش هایی مثل حساسیت زدایی منظم، مواجهه طولانی و سرمشق گیری را بکار برد که حتما باید تحت نظر یک روانشناس مجرب صورت گیرد.

اما بهترین درمانی که متخصصان در این زمینه بکار بردند درمان شناختی رفتاری بوده زیرا طول مدت درمان کوتاه تر و اثربخشی مفیدتری را بدنبال داشته است.

از دیگر درمان های نوین که برای درمان اضطراب جدایی بکار میبرند قصه درمانی است. در جلسات قصه‌درماني، قصه‌هايي كه در رابطه با اضطراب جدايي كودكان از والدينشان گفته ميشود كه در اين قصه‌ها هم نقش مادر و هم نقش كودك مطرح ميشود و باعث ميشود كودكان احساسات خود را هنگام جدايي از مادر بروز دهند . همچنين ديدگاه كودكان ديگر را نيز بشنوند و متوجه شوند كه مشكل و ترس آنها فقط مربوط به آن ها نيست، بلكه كودكان ديگر نيز چنين احساساتي دارند و اين مسأله به برون ریزی احساسات آنان كمك ميكند.

نویسنده :نیکو شوهانی

Resource:

DSM-5

https://www.noormags.ir/view/en/articlepage/360749/

https://jpen.ir/browse.php?a_code=A-10-92-1&sid=1&slc_lang=fa

https://acamh.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1469-7610.2011.02465.x

https://journals.healio.com/doi/abs/10.3928/00485713-20050901-05